Heilig & Hedendaags: Vluchtelingen

Heilig & Hedendaags: Vluchtelingen

In de rooms-katholieke traditie bestaat een galerij van gelovigen die in de loop van de geschiedenis bijzonder hebben geleefd: de heiligen. Velen van hen worden geassocieerd met bepaalde voorwerpen, plekken of mensen. Van Sint-Filomena van gevangenen en zwangere vrouwen tot de heilige Hermano Pedro van daklozen en ziekenverzorgers: zo inspireren de beschermheiligen nog steeds.

Vlucht naar Egypte

De klassieke afbeelding van de vluchteling bestaat uit een gezin. Het zijn Jozef en Maria die met hun kind Jezus op de vlucht zijn naar Egypte. Diverse grote kunstenaars hebben deze gebeurtenis geschilderd: Rembrandt (zie afbeelding), Bruegel, Caravaggio, El Greco, Giotto etc.

Het verhaal van de vlucht naar Egypte staat beschreven in het evangelie van Matteus. Na de geboorte van Jezus kwam het koning Herodes ter ore dat er een koning in zijn rijk ter wereld was gekomen. Omdat Herodes zich bedreigd voelde, probeerde hij uit te vinden waar deze nieuwe koning zich bevond. Toen dat niet lukte besloot hij alle jongetjes onder de twee jaar te laten doden. Een engel verscheen aan Jozef en waarschuwde hem voor het komende onheil. Jozef zette Maria en de pasgeboren Jezus op een ezel en vluchtte met hen naar Egypte. Zo werd Jozef de patroonheilige of beschermheilige van vluchtelingen.

De Verenigde Naties hebben (in 2000) 20 juni uitgeroepen tot Internationale Dag van de Vluchteling. De levenswijze van patroonheiligen is zo inspirerend dat gelovigen er een voorbeeld aan nemen bij hun levensoriëntatie. Een beschermheilige roep je in gebed te hulp om je eigen intenties kracht bij te zetten. Een bijna honderd jaar oud kinderrijmpje luidt:

Sint Josef, die zo welgemoed

Het goddelijk Kindje hebt behoed

Toen het door moordlust werd belaagd

En die het, samen met de Maagd,

Gebracht hebt naar een veilig land,

Reik ook aan mij uw sterke hand.

Willy van Olffen

Op de foto: De vlucht naar Egypte (Rembrandt, 1627). Foto door Octave 444 - Eigen werk, CC BY-SA 4.0